Elektrownia Jaworzno

---

Rozwój

Rozwój energetyki w Jaworznie ma swoje korzenie z dalekiej przeszłości, sięgającej aż 1898 roku. Wówczas zainstalowano dwa agregaty prądu stałego, które miały łącznie moc 320 kW, przede wszystkim do oświetlenia kopalni oraz domów w regionie. Kolejnym istotnym krokiem w rozwoju była budowa nowej kotłowni przy szybie „Fryderyk August” w 1903 roku. W tym czasie dodano także turbozespół o mocy 800 kW. Dzięki modernizacjom, które miały miejsce do 1921 roku, elektrownia osiągnęła moc 7620 kW, co umożliwiło dostarczanie energii nie tylko w samym Jaworznie, ale i w jego okolicach. Do 1938 roku łączna moc elektrowni wzrosła do 39,12 MW.

Jaworzno I

W latach 1948–1952 zrealizowano projekt budowy nowej kotłowni oraz instalacji kolejnych turbozespołów, co pozwoliło na zwiększenie mocy elektrowni do 110,3 MW. 1 stycznia 1953 roku, Elektrownia Jaworzno została oficjalnie włączona do krajowego systemu energetycznego. W 1959 roku, po zakończeniu drugiego etapu modernizacji, moc elektrowni wzrosła do 157,9 MW, jednak z biegiem czasu zakład przestał funkcjonować.

Jaworzno II

Budowa Elektrowni Jaworzno II rozpoczęła się w 1948 roku, a już 19 lipca 1953 roku uruchomiono dwa pierwsze bloki. Do 1955 roku elektrownia ta osiągnęła imponującą moc 300 MW, a po dodaniu siódmego turbozespołu w 1962 roku moc wzrosła do 350 MW. To ogromne przedsięwzięcie zajmowało obszar 90 hektarów, na którym powstały nie tylko maszyny i warsztaty serwisowe, ale i niezbędne budynki administracyjne oraz systemy chłodzenia. Elektrownia ta była wyposażona w kocioł pyłowy PK-10p z turbiną ciepłowniczo-kondensacyjną 10 CK-60. Proces spalania węgla był prowadzony w sposób ekologiczny, z zastosowaniem kamienia wapiennego jako sorbentu, co znacznie ograniczało produkcję dwutlenku siarki.

Dodatkowo, obniżenie temperatury spalania i wprowadzenie procesu etapowego zmniejszało emisję tlenków azotu. Nowe rozwiązania pozwoliły na lepsze wykorzystanie mułów, które zaczęto spalać zamiast utylizować, co korzystnie wpłynęło na środowisko oraz ekonomię produkcji. W 1972 roku powstał Zespół Elektrowni Jaworzno, łączący zarówno Elektrownię Jaworzno I, jak i II.

Jaworzno III

W międzyczasie, w 1969 roku, rozpoczęto prace nad projektem budowy Elektrowni Jaworzno III, której moc docelowa wynosiła od 1000 do 2000 MW. Budowa ruszyła w 1972 roku, a pierwszy blok energetyczny o mocy 200 MW został uruchomiony w 1977. Fundusze na ten projekt pochodziły z późniejszej przekształcenia w jednoosobową spółkę, Elektrownia Jaworzno III Spółka Akcyjna, która obejmowała kilka kluczowych zakładów.

W latach 1995–1998 wszystkie bloki Elektrowni Jaworzno III zostały zmodernizowane, wyposażając je w systemy ograniczające emisję tlenków azotu (NOx). Z końcem lat 90-tych, powstała nowa jednostka Zakład Górniczo-Energetyczny „Sobieski Jaworzno III”. Dzisiaj, Elektrownia III składa się z sześciu bloków o łącznej mocy zainstalowanej wynoszącej 1345 MW.

Elektrownia Jaworzno III posiada najwyższy komin w Polsce, o wysokości 306 m. Całość spalin jest odprowadzana przez system odsiarczania, co pozwala na ich emisję poza komin. Na terenie zakładu funkcjonuje oczyszczalnia ścieków położona nad rzeką Przemsza, system zajmujący się odpadami paleniskowymi oraz składowisko gipsu, które gospodaruje zdegradowanymi materiałami.

Blok 910

W maju 2010 roku rozpisano przetarg na budowę nowego bloku węglowego o mocy 843 MWe, który miałby wydobywać ponad 4,7 miliona ton CO2 rocznie. Pomimo, iż chińskie konsorcjum CNEEC/COVEC zaoferowało najlepszą cenę, Tauron zdecydował się na wybór konsorcjum Rafako S.A. i Mostostal Warszawa S.A. Umowa została zaplanowana na drugi kwartał 2013 roku, ale kontrowersje związane z przetargiem doprowadziły do złożenia odwołań przez konkurencję, co wydłużyło czas realizacji planów.

Elektrownia Jaworzno III w 2020 roku wzbogaciła się o blok na parametry nadkrytyczne o mocy 910 MW, co znacząco wpłynęło na bilans energetyczny w Polsce, pokrywając 4–5 procent zapotrzebowania na energię elektryczną w kraju. Dzięki nowoczesnym technologiom, takie jak regulatory technologiczne w palnikach, udało się osiągnąć znaczną efektywność, co pozwala na zminimalizowanie użycia wody w procesach technologicznych oraz ograniczenie emisji NOx.

Inwestycja ta ukierunkowuje całą Elektrownię Jaworzno w kierunku efektywności oraz zrównoważonego rozwoju.

Zmiany własnościowe

Od 29 grudnia 2000 roku elektrownia Jaworzno znalazła się w składzie Południowego Koncernu Energetycznego S.A. (PKE). W wyniku połączenia z dnia 9 maja 2007 roku, które miało miejsce z inicjatywy Skarbu Państwa, Energetyki Południe S.A. z aktywami PKE, nastąpiło powstanie Tauronu. W efekcie tego procesu, elektrownia przeszła na własność nowo utworzonej spółki.

Wpływ na środowisko

Spalanie węgla w elektrowniach stanowi jedną z najgroźniejszych metod produkcji energii dla środowiska. To proces, który znacząco wpływa na jakość powietrza, wprowadzając do atmosfery toksyczne substancje. Wśród nich pojawiają się związki takie jak dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx), a także drobne i większe cząstki pyłów (PM10 i PM2,5). Nie można pominąć również emisji metali ciężkich, takich jak rtęć i kadm. W procesie tym, dwutlenek węgla, będący głównym gazem cieplarnianym, przyczynia się do wzrostu temperatury na świecie, co powoduje negatywne zmiany klimatyczne.

Wydobycie węgla wiąże się również z poważnym problemem niedoboru i zanieczyszczenia wód. Interwencje w naturalny bieg wód gruntowych mogą prowadzić do nieodwracalnych skutków dla ekosystemów. Dodatkowo, skutki ekologiczne spalania węgla obejmują zakwaszanie oceanów oraz powstawanie kwaśnych deszczy, które mają szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.

Niepokojący jest również fakt, że produkcja energii za pomocą paliw węglowych odpowiada za znaczną część globalnych emisji dwutlenku węgla (CO2). Spośród wszystkich paliw kopalnych, spalanie węgla generuje największe emisje CO2 na jednostkę wyprodukowanej energii, co jest istotnym problemem w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi.

Problem zanieczyszczenia powietrza

Województwo śląskie, a szczególnie Jaworzno, boryka się z poważnym problemem zanieczyszczonego powietrza. Negatywne skutki transportu, wydobycia oraz spalania węgla odbijają się na zdrowiu mieszkańców regionu. Osoby te są znacznie bardziej narażone na choroby układu oddechowego, sercowego oraz na nowotwory płuc.

W dniu 24 listopada 2011 roku Komisja Europejska wniosła sprawę przeciwko Polsce do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zarzuciła brak postępów w wdrażaniu dyrektywy 2008/50/WE, która dotyczy jakości powietrza i wymaga zaimplementowania jej do 11 lipca 2010 roku. Przepisy dyrektywy stanowią, że poziom PM10 nie może przekraczać 50 mg/m³ częściej niż 35 razy w ciągu roku. Niestety, w Polskich miastach, takich jak Jaworzno i Rybnik, normy te są regularnie przekraczane.

Raporty Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pokazują, że długotrwała ekspozycja na pył zawieszony PM2,5 ma poważne konsekwencje zdrowotne, w tym skracanie przeciętnej długości życia. Osoby narażone na wysokie stężenia pyłu PM2,5 mają zwiększone ryzyko zgonów z powodu schorzeń układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Szacuje się, że życie przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej jest krótsze średnio o przeszło 8 miesięcy, a Polacy żyją o dodatkowe 2 miesiące krócej z powodu gorszej jakości powietrza w naszym kraju.

---

Oceń: Elektrownia Jaworzno

---