W sercu Jaworzna, na terenie województwa śląskiego, znajduje się Obszar Chronionego Krajobrazu Dobra-Wilkoszyn. Jego utworzenie miało na celu ochronę cennych zasobów przyrody, w tym źródeł wody siarczanej oraz rzadkich gatunków roślin. Został on ustanowiony poprzez uchwałę Nr XXXIV/255/95 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 29 kwietnia 1993 roku.
Pierwotnie obszar zajmował powierzchnię 79,20 ha, jednak już w 1994 roku został powiększony do 321,87 ha, co pozostaje niezmienne do dziś. Ten chroniony krajobraz obejmuje kompleks leśny Dobra-Wilkoszyn usytuowany w północno-wschodniej części miasta, pomiędzy dzielnicami Śródmieście, Ciężkowice, Wilkoszyn oraz Dobra.
Obszar ten znajduje się w obrębie Niecki Wilkoszyńskiej, gdzie malownicze doliny meandrującego potoku Łużnik dodatkowo podkreślają jego urok. Różnorodność szaty roślinnej jest efektem zarówno naturalnych uwarunkowań, jak i wpływu działalności górniczej, która miała miejsce w okolicy.
W obszarze, na południowo-zachodnim fragmencie, znajduje się również ścieżka dydaktyczna, która zachęca do odkrywania lokalnej flory i fauny. Dodatkowo, zlokalizowane w obrębie obszaru zalewisko pogórnicze stało się popularnym miejscem rekreacyjnym, oferującym przestrzeń do zabawy dla dzieci oraz wędkarzy.
Flora i fauna
W obszarze chronionego krajobrazu Dobra-Wilkoszyn można zaobserwować różnorodne typy zbiorowisk roślinnych, które obejmują bory oraz lasy mieszane. W szczególności wyróżniają się tu grądy, w których zachowało się naturalne runo, co czyni je szczególnie cennymi. Ponadto, występują tu także zbiorowiska nieleśne, takie jak łąki, murawy, a także tereny nadwodne i wodne.
Fitocenozy leśne, mimo ich wielkiej wartości ekologicznej, są częściowo zdegradowane z powodu prowadzonej działalności gospodarczej. Najczęściej spotykanymi drzewami w tym obszarze są sosny i brzozy, którym towarzyszy domieszka osiki, dębu szypułkowego, a sporadycznie także olszy, lipy oraz innych gatunków drzew. Podrost w tych lasach jest dobrze rozwinięty.
Na terenie obszaru zarejestrowano ponad 230 gatunków roślin naczyniowych. Wśród nich wyróżnia się 31 gatunków rzadkich i zagrożonych w skali regionu i kraju, a dodatkowo znajduje się 27 gatunków objętych ochroną, w tym 19 gatunków objętych ochroną ścisłą oraz 7 gatunków ochronek częściowych. Do roślin podlegających ochronie ścisłej na dzień 2011 roku zalicza się m.in.: centurię pospolitą, ciemiężycę zieloną, dziewięćsił bezłodygowy oraz goryczkę wąskolistną. Szereg innych, takich jak: gółka długoostrogowa, kosaciec syberyjski oraz kruszczyki: błotny, rdzawoczerwony i szerokolistny, również podlega tej ochronie.
Do roślin z częściową ochroną należą: bluszcz pospolity, kalina koralowa, konwalia majowa, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita, pierwiosnek lekarski oraz przylaszczka pospolita.
Również fauna w tym obszarze jest niezwykle bogata i liczy około 200 gatunków zwierząt, z czego 34 z nich podlega ochronie prawnej. W skład gatunków chronionych wchodzą owady, w tym biegacze i trzmiele, płazy takie jak traszka zwyczajna, ropucha szara oraz żaby, a także gady, jak jaszczurka zwinka i żmija zygzakowata. Na liście chronionych ptaków znajdują się m.in. drozd śpiewak, dzięcioł duży i jastrząb, a także ssaki jak jeż wschodni, kret, łasica oraz ryjówka aksamitna.
Przypisy
- a b Obszary chronionego krajobrazu. Nadleśnictwo Chrzanów – Lasy Państwowe. [dostęp 30.10.2018 r.]
- a b c Obszar Chronionego Krajobrazu Dobra-Wilkoszyn. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 25.10.2018 r.]
- a b c d e f g h i j k l m n Barbara Tokarska-Guzik i inni: Przyroda miasta Jaworzna. Urząd Miasta Jaworzno, 2012 r., s. 65–68. ISBN 978-83-921443-2-8.
Pozostałe obiekty w kategorii "Rezerwaty przyrody i parki narodowe":
Rezerwat przyrody Dolina Żabnika | Uroczysko „Sodowa Góra”Oceń: Obszar Chronionego Krajobrazu Dobra-Wilkoszyn