Ciężkowice (Jaworzno)

Dzielnice

Ciężkowice to interesująca dzielnica znajdująca się w granicach miasta Jaworzno, ulokowana w jego wschodniej części. Obszar ten ma swoją unikalną historię, ponieważ przed drugą wojną światową funkcjonował jako samodzielna gmina.

Po zakończeniu działań wojennych, sytuacja administracyjna uległa zmianie i Ciężkowice zostały włączone do Jaworzna, co wpłynęło na ich rozwój i integrację z szerszym kontekstem miejskim.

Historia

Historia dzielnicy Ciężkowice jest bogata i pełna ciekawych wydarzeń. W dokumentach odnajdujemy wiele nazw tej miejscowości, takich jak: Cieszkowice, Ceyskowice, Cienskowicy, Czeskowicze oraz Tiesnskowice. W czasach rządów Leszka Białego, na terenie tym miały miejsce starcia pomiędzy Konradem I mazowieckim a Henrykiem Brodatym, dotyczące srebrodajnych pól. Szczególnym dokumentem, do którego nawiązują historycy, jest wzmianka z 1238 roku, która odnosi się zarówno do Jaworzna, jak i Ciężkowic. Stała się ona tematem dyskusji w kręgach akademickich o przynależności kasztelani chrzanowskiej do księstwa opolskiego.

W latach 1800–1845 na tym obszarze prowadzono poszukiwania węgla, wykonywane przez bankiera z Wiednia, Maksymiliana Low Beera. Proces wydobywania był wówczas utrudniony przez bagniste ukształtowanie terenu, co ostatecznie doprowadziło do zaprzestania eksploatacji około roku 1890. Wydobycie prowadziło zaledwie kilkunastu górników z Ciężkowic. Węgiel transportowano wówczas konno na pobliską stację. W okresie międzywojennym lokalna społeczność rolnicza zaczęła przechodzić na robotniczy tryb życia, zasilała bowiem kopalnie mieszkańców Jaworzna, szczególnie na szybie „Piłsudski”.

Do roku 1934 gmina Ciężkowice funkcjonowała jako samodzielna jednostka administracyjna. W latach 1934–1954 miejscowość ta została włączona do gromady w gminie Szczakowa, znajdującej się w powiecie chrzanowskim, w ówczesnym województwie krakowskim. Niestety, podczas II wojny światowej obszar ten został przyłączony do III Rzeszy, jednak po wojnie znów znalazł się w gminie Szczakowa.

W wyniku reformy znoszącej dotychczasowe gminy w 1954 roku, powstała gromada Ciężkowice, w której granice nie włączono miejscowości Dobrej oraz Pieczysk, a które to zostały włączone do miasta Szczakowa. Z kolei 20 marca 1956 roku, Szczakową, w tym również obie wymienione miejscowości, włączono do Jaworzna.

Gromada Ciężkowice istniała aż do końca 1972 roku, co wiązało się z kolejną reformą gminną. Od 1 stycznia 1973 roku, Ciężkowice stały się częścią Jaworzna, jako jego najbardziej na wschód wysunięta dzielnica, posiadająca identyfikator w systemie TERYT 0940447. Warto również wspomnieć o publikacji autorstwa Lucyny Burek, która wydała książkę poświęconą historii parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jaworznie Ciężkowicach, w nakładzie 1500 egzemplarzy.

Transport i komunikacja

Ciężkowice są usytuowane w odległości około 4 km od centralnych obszarów Jaworzna, jednak do najdalej położonych miejsc w dzielnicy można dotrzeć w nawet 7 km. Komunikacja miejska w tej części miasta jest zorganizowana przez PKM Jaworzno, która obsługuje linie nr 314, 344 oraz N1.

Podróż autobusem do śródmieścia zajmuje od 10 do 15 minut, natomiast podróż samochodem trwa od 5 do 10 minut. Alternatywnie, dostępny jest również transport kolejowy, poprzez przystanek znajdujący się w tej części miasta, czyli Jaworzno Ciężkowice.

Dzięki temu można wygodnie dotrzeć do głównych stacji kolejowych. Na przykład, przejazd pociągiem osobowym z przystanku do stacji Kraków Główny trwa około 45 minut, natomiast podróż do stacji Katowice może zająć około 30 minut.

Zabytki

Ciężkowice, położone w Jaworznie, to miejsce, które zachwyca odwiedzających swoją bogatą historią i różnorodnością zabytków. Wśród nich wyróżniają się:

  • Kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy,
  • Stacja PKPJaworzno Ciężkowice, która została wybudowana ponad 100 lat temu przez Austriaków,
  • Kilka kapliczek, które liczą sobie nawet kilkaset lat,
  • Cmentarz parafialny, powstały około 1656 roku,
  • Pomnik, upamiętniający pomordowanych Ciężkowiczan podczas II wojny światowej,
  • Masowy grób chorych na cholerę.

Te elementy świadczą o bogatym dziedzictwie kulturowym i historycznym Ciężkowic.

Inne obiekty i miejsca

W regionie Ciężkowic, znajduje się wiele interesujących miejsc i obiektów, które mogą przyciągnąć zarówno mieszkańców, jak i turystów. Oto niektóre z nich:

  • rezerwat przyrody Dolina Żabnika,
  • zbiornik wodny Suchy Staw,
  • Góra Przygoń – najwyższe wzniesienie w Jaworznie,
  • Góra Wielkanoc,
  • Góra Chrzanowska,
  • C.H. Delikatesy Centrum,
  • C.H. Lewiatan,
  • remiza Ochotniczej Straży Pożarnej Ciężkowice,
  • SP ZOZ Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy,
  • przychodnia weterynaryjna.

Rozrywka

  • Klub Środowiskowy „WEGA” MCKiS,
  • Zmodernizowany w 2007 roku stadion klubu LKS Ciężkowianka, który wyposażony jest w pawilon sportowy z pełnym zapleczem rekreacyjnym, sanitarnym i kulinarnym,
  • Stadnina koni.

Edukacja

  • Przedszkole Miejskie nr 4,
  • Szkoła Podstawowa nr 18 im. T. Kościuszki,
  • Filia Biblioteki Miejskiej.

Przypisy

  1. Niedziela – Edycja sosnowiecka 30/2001. [dostęp 28.01.2021 r.]
  2. Zarządzenie nr 13/72 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 18.12.1972 r. (Dziennik Urzędowy WRN w Krakowie nr 23 z 1972 r., poz. 307).
  3. Obwieszczenie Wydziału Organizacyjno-Prawnego Prezydium WRN w Krakowie z 01.10.1970 r. (Dziennik Urzędowy WRN w Krakowie z 07.10.1970 r., Nr. 9, Poz. 99).
  4. Uchwała Nr 16/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 06.10.1954 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 29.11.1954 r., Nr. 11, Poz. 50).
  5. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 01.07.1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  6. Dz.U. z 1956 r. nr 7, poz. 33.
  7. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
  8. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 533.
  9. Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach: pow. Chrzanów, woj. krakowskie, GUS, 1971.
  10. a b Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325.
  11. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 01.01.1971 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.

Oceń: Ciężkowice (Jaworzno)

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:13