Długoszyn (Jaworzno)

---

Historia

Historia Długoszyna sięga początków XIII wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze wzmianki o tej osadzie w 1238 roku. W tym czasie biskup krakowski Wisław z Kościelca uznał Długoszyn za część dóbr klasztornych Opactwa Benedyktynek w Staniątkach, a także zwolnił wieś z płacenia dziesięciny kościelnej. W 1242 roku, książe krakowski Konrad Mazowiecki potwierdził wymianę ziemi pomiędzy biskupami a klasztorem, co osób biskupów krakowskich we wsi. Z tego okresu pochodzi też informacja, że Długoszyn był wówczas znany jako cum plumbo, co odnosi się do surowca, z którego pokrywano dach katedry wawelskiej.

Przez wszystkie lata swojego istnienia, Długoszyn pozostawał częścią diecezji krakowskiej, a od 1273 roku związał się z Księstwem oraz późniejszym województwem krakowskim. Mimo okresów osłabienia liczby ludności, w 1519 roku wieś została na nowo zasiedlona przez wojewodę lubelskiego Andrzeja Tęczyńskiego, działającego w imieniu króla Zygmunta I Starego. Wówczas podzielono Długoszyn na część biskupią i królewską, z których każda miała swoje specyficzne administracyjne struktury.

W okresie rozwoju górnictwa kruszcowego, Długoszyn stał się centrum wydobycia surowców, w tym galeny, a także ołowiu. Warto zaznaczyć, że wieś leżała przy jednej z kluczowych dróg zwanej Drogą Królewską, która stanowiła istotny szlak handlowy w regionie. W ciągu wielu lat, Długoszyn pojawiał się w kartografii europejskiej jako odrębna osada, co podkreślało jego znaczenie i wpływy w tej części Polski.

Ważnym punktem w historii osady była sekularyzacja dóbr biskupa krakowskiego w 1789 roku, którym to wydarzeniem Długoszyn stał się jednolitą osadą w ekonomii jaworznickiej. W 1795 roku wieś została włączona do Galicji Zachodniej, a w latach 1809-1815 należała do Księstwa Warszawskiego. Przez lata Długoszyn przeszedł wiele zmian administracyjnych, w tym przekształcenia związane z Rzeczypospolitą Krakowską oraz późniejsze wcielenie do Królestwa Galicji, a to z kolei przyniosło nowe zorganizowanie gminy.

W XX wieku, po kilku latach ogarnięcia zaborami, po powrocie do Polski w 1920 roku, Długoszyn znowu uchodził za gminę jednostkową w powiecie chrzanowskim. W 1934 roku, z dniem 1 sierpnia, wieś została włączona do wspólnej gminy Szczakowa. Po wybuchu II wojny światowej wasz zmieniony los, jako część III Rzeszy, przyjmując nową nazwę Premsdorf. Gdy wojna się zakończyła, znowu przywrócono przedwojenny podział administracyjny.

Długoszyn przeszedł kolejne zmiany na skutek reformy znoszącej gminy w 1954 roku, stając się częścią miasta Szczakowa. Ostatecznie, 20 marca 1956 roku, zarówno Szczakowa, jak i Długoszyn, włączono do Jaworzna. Do dnia dzisiejszego Długoszyn, wciąż łączy w sobie historyczny charakter oraz nowoczesne elementy, co czyni go ważnym punktem na mapie regionu.

Na obszarze Długoszyna wydobywano ołowianośną galenę, a także galman, które były przesyłane m.in. do Gdańska. Wsp_onie historycznej Górnictwa, rosty, czyli piece do wytapiania ołowiu, dokumentują przemysł kruszcowy, który kształtował ten region zarówno społecznie, jak i gospodarczo.

Długoszyn, as historyczna jednostka, z pozostałościami zabudowań dworskich znajdującymi się przy ul. Widokowej oraz kapliczką św. Jana Nepomucena, wciąż przypomina o swoich różnorodnych losach w dziejach Polski, manifestując jego trwałe miejsce w regionalnym krajobrazie. Niezmienną częścią Długoszyna są także jego przysiółki, jak Ciężkowice, Dobra, Pieczyska oraz Jęzor, które współtworzą bogaty kontekst historyczny i kulturowy tej części Jaworzna.

Ciekawostki

W Długoszynie miała miejsce interesująca historia związana z Józefem Katerlą (Młodszym), który jest dziadkiem uznanego polskiego pisarza, Stefana Żeromskiego. Warto zauważyć, że pradziadek Żeromskiego, Józef Katerla (Starszy), oraz prapradziadek, Franciszek Paczek, pełnili zaszczytną funkcję wójta w tej miejscowości. Dziadek pisarza oraz znaczna część jego rodzeństwa przyjęli chrzest w historycznym kościele św. Wojciecha i Katarzyny, zlokalizowanym w Jaworznie.

Interesującym aspektem Długoszyna jest fakt, że w roku 1524 wzniesiono tam sztolnię odwadniającą, co czyni ją drugim tego typu obiektem w całym kraju. Ta nowatorska konstrukcja świadczy o zaawansowanym myśleniu inżynieryjnym, jakie istniało w Polsce już w XVI wieku.

W lokalnym kościołku parafialnym znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, który został przywieziony z Częstochowy przez jedną z mieszkanek wsi, Jadwigę Baran. Ta heroiczna akcja miała miejsce między 1900 a 1915 rokiem i była wyrazem wdzięczności za pomyślne narodziny córki, Marii.

Co więcej, Długoszyn jest także miejscem pochodzenia Mariusza Jakusa, który jest uznawanym polskim aktorem filmowym i teatralnym, znanym ze swojego bogatego dorobku artystycznego.

---

Oceń: Długoszyn (Jaworzno)

---