Wysoki Brzeg


Wysoki Brzeg (niem. Hohes Ufer) jest interesującym zakątkiem miasta Jaworzno, położonym w południowej Polsce, w województwie śląskim. Odznacza się on tym, iż jest to najdalej na zachód wysunięta oraz najmniejsza dzielnica Jaworzna, która znajduje się malowniczo nad rzeką Przemszą. Teren ten graniczy od zachodu z Mysłowicami, natomiast od północy sąsiaduje z sosnowieckim Jęzorem.

Ciekawostką jest fakt, że Wysoki Brzeg bywa czasem nazywany częścią dzielnicy Wesołe Miasteczko, pomimo że ta pierwotnie żartobliwa nazwa nie jest oficjalnie uznawana w systemie TERYT. Dodatkowo Wysoki Brzeg to także nazwa jednej z lokalnych ulic.

Wysoki Brzeg ulokowany jest na zachód od Elektrowni Jaworzno II, co nadaje mu przemysłowy charakter. W okolicy dominują zakłady zajmujące się deskowaniem oraz rusztowaniami. Obecnie istnieje tu jedynie kilka domów mieszkalnych, które znajdują się głównie wzdłuż ul. Leona Kruczkowskiego oraz na południowej stronie ul. Wysoki Brzeg. Ulica ta przechodzi dalej w ul. Chrzanowską, która znajduje się na mysłowickiej Brzezince, z którą Wysoki Brzeg graniczy poprzez Przemszę. Osiedle otacza piękna zieleń i lasy.

Warto także zaznaczyć, że w przeszłości Wysoki Brzeg pełnił rolę punktu granicznego między Austro-Węgrami a Prusami. W drugiej połowie XIX wieku, razem z Jęzorem, został włączony do Jaworzna. W 1900 roku notowano tutaj 8 domów i 103 mieszkańców, co pokazuje jego rozwój na przestrzeni lat.

Okres okupacji hitlerowskiej przyniósł zmiany, kiedy Wysoki Brzeg został włączony do Rzeszy. Wówczas, razem z Jęzorem, wyłączono go z Jaworzna, a lokalna administracja przeszła do nowo utworzonej gminy Dąbrowa Narodowa, obejmującej także Dąbrowę Narodową oraz Długoszynem. Po zakończeniu II wojny światowej, dokonano powrotu do pierwotnego podziału administracyjnego.

Powojenne czasy przyniosły Wysokiemu Brzegowi ponowną integrację z Jaworznem. W 1953 roku Jęzor został przyłączony do Sosnowca, a Wysoki Brzeg pozostał w strukturach Jaworzna, co wpłynęło na jego rozwój społeczny i urbanistyczny.

W latach 60 XX wieku na tym terenie znajdował się ośrodek wypoczynkowo-rekreacyjny kopalni KWK Komuna Paryska (dzisiaj Jan Kanty). Wśród atrakcji, jakie oferował ośrodek, była wyspa z drewnianymi domkami do wynajęcia, co przyciągało turystów oraz lokalnych mieszkańców. Niestety, w latach 80 ośrodek ten z czasem podupadł, doprowadzając do jego całkowitej likwidacji. Obecnie z tego miejsca pozostało jedynie zalewisko, które cieszy się zainteresowaniem wędkarzy, a także podniszczony domek, który pełni funkcję magazynu.

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 01.01.2023 r.
  2. Jak podaje serwis j-no.pl, Wesołe Miasteczko „to nazwa dawnych Domów Młodego Górnika, później przyjęła się także jako nazwa własna terenów w pobliżu Elektrowni II, gdzie takie domy, internaty się znajdowały. Żartobliwa nazwa "Wesołe Miasteczko", określająca osiedle przy elektrowni z czasów jej budowy, nadana przez mieszkańców Jaworzna, pochodzi niewątpliwie od warunków życia jak i "charakteru ich mieszkańców". Wieczna hulanka, wolność i swawole to podobno dobre określenie tego miejsca w tych czasach. Osiedle było odizolowane, odległe od centrum miasta o kilka kilometrów, a jego mieszkańcy znaleźli się tu niejednokrotnie z zupełnie przypadkowych powodów. Budynki i baraki w których mieszkali miały w większości charakter prowizoryczny, tymczasowy co odzwierciedlało trudną sytuację mieszkaniową w mieście".
  3. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. wiki-commons.genealogy.net. [dostęp 23.04.2021 r.]
  4. a b Dzielnice: tak, a nie inaczej – Wysoki Brzeg
  5. Dz.U. z 1953 r. nr 41, poz. 186
  6. Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  7. a b Amtsbezirk Dabrowa-Narodowa.
  8. Rejestr TERYT [dostęp 27.02.2021 r.]

Oceń: Wysoki Brzeg

Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:7