Dąbrowa Narodowa

Dzielnice

Dąbrowa Narodowa to ważna część miasta Jaworzno, która zasługuje na szczegółowe omówienie. Położona jest w charakterystyczny sposób, między osiedlem Stałym a Jęzorem, co czyni ją punktem łączącym różne obszary tej lokalizacji.

Warto zauważyć, że zanim Dąbrowa Narodowa stała się częścią Jaworzna w 1954 roku, była samodzielną wsią należącą do gminy Szczakowa. Zmiany administracyjne, jakie nastąpiły w przeszłości, miały istotny wpływ na rozwój tej okolicy oraz na jej obecne znaczenie.

W Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych dostrzegamy wymieniane założenia dotyczące części miasta, takich jak Dąbrowa, Dąbrowa Narodowa oraz Dąbrówka. Wiele osób często myli te nazwy, dlatego kluczowe jest zrozumienie ich kontekstu.

Dąbrowa Narodowa, będąc integralną częścią Jaworzna, przyczynia się do kulturalnego i społecznego bogactwa miasta oraz oferuje wiele możliwości dla mieszkańców i odwiedzających.

Historia

Nazwa Dąbrowa ma swoje korzenie w starych dębowych lasach, które niegdyś porastały te tereny. Przed rokiem 1923 używano jedynie formy Dąbrowa, a zmiana, która wprowadziła drugi człon nazwy, miała na celu odróżnienie jej od innych miejscowości. Dąbrowa była znana już w XIV wieku jako osada służebna biskupów krakowskich.

W 1287 roku wieś ta należała do parafii w Brzezince, a po pewnym czasie przeszła pod jurysdykcję parafii w Jaworznie. Do roku 1620 Dąbrowa była własnością rodziny Ligęzów, a nawet królewszczyzną, jednak wkrótce potem ponownie stała się częścią klucza w Sławkowie. Fragment tej osady, znany jako Olejki, zamieszkiwali zielarze-uleczający, którzy zbierali cenne zioła, leczyli mieszkańców okolic i dostarczali wonności na wawelski dwór. Często przyjmowała je królowa Sońka, żona Władysława Jagiełły, oraz jej synowa, królowa Elżbieta.

Od 1790 roku na terenach Dąbrowy powstało kilka kopalń-upadówek, które były własnością Potockiego. Rodzina Westenholzów, a także inni bankierzy z Wiednia, rozbudowali te małe kopalnie, pomnażając swoje fortuny i jednocześnie przyczyniając się do rozwoju wsi. W wyniku tych działań powstały kantyny dla górników oraz szkoła, w której kształcono przyszłych pracowników. Ważne było, aby górnicy byli wykształceni, gdyż analfabeta nie mógł obsługiwać maszyny parowej. W 1836 roku szkoła ta liczyła ponad 100 dzieci oraz 30 uczących się górników.

W roku 1867 Urząd Powiatowy w Jaworznie przejął pola od miejscowych gospodarszy i przekazał je rodzinie Westenholzów, która zadbała o warunki życia swoich górników. Niektórzy górnicy, posiadający własne konie, mieli możliwość zarobku na przewozie węgla do Ładugi nad Przemszy. Większość z nich żyła jednak w skromnych warunkach, stawiając domki z rajmówki lub drewna.

Do 1934 roku Dąbrowa Narodowa funkcjonowała jako samodzielna gmina jednostkowa. W latach 1934-1954 była gromadą w gminie Szczakowa, w powiecie chrzanowskim województwa krakowskiego. W trakcie II wojny światowej Dąbrowa zostałą włączona do III Rzeszy, a od 1 stycznia 1942 roku stała się siedzibą gminy Dąbrowa Narodowa (Amtsbezirk Dabrowa-Narodowa).

Po zakończeniu wojny Dąbrowa powróciła do gminy Szczakowa. W wyniku reformy administracyjnej, która dotyczyła zniesienia gmin, w jesieni 1954 roku gromadę Dąbrowa Narodowa wydzielono z gminy Szczakowa i włączono bezpośrednio do Jaworzna. Dla porównania, sąsiedni Długoszyn został najpierw przyłączony do miasta Szczakowa w 1954 roku, a dopiero w 1956 roku do Jaworzna.

Ważniejsze obiekty

W Dąbrowie Narodowej znajduje się wiele interesujących miejsc, które warto odwiedzić. Oto lista najważniejszych z nich:

  • Kościół Najświętszej Maryi Panny Anielskiej (ul. Emilii Plater 5),
  • Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej (ul. Strażacka 11),
  • Szkoła Podstawowa nr 8 w Jaworznie (ul. Spółdzielcza 9),
  • Sala Królestwa Świadków Jehowy (ul. Elektryków 3),
  • Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (ul. Elektryków).

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 01.01.2023 r.
  2. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 30.09.2014 r.]
  3. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 01.07.1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  4. Uchwała Nr 16/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 06.10.1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie krakowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29.11.1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
  5. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 533
  6. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  7. Amtsbezirk Dabrowa-Narodowa

Oceń: Dąbrowa Narodowa

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:8