Hugon Kowarzyk

---

Życiorys

Hugon Kowarzyk, po ukończeniu Gimnazjum św. Anny w Krakowie, rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1930 roku zdobył tytuł doktora wszech nauk lekarskich. Jego ambicje naukowe rozwijały się również dzięki dalszym studiom w berlińskiej Akademii Weterynaryjnej, co przyczyniło się do ścisłego ukierunkowania jego zainteresowań, zwłaszcza w zakresie patologii ogólnej. Po zakończeniu studiów, Kowarzyk przyjął stanowisko asystenta w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1939 roku obronił habilitację na podstawie swojej pracy pt. „Badania nad pochodzeniem, własnościami i znaczeniem fizjologicznym cholinoesterazy krwi”.

Okres II wojny światowej przyniósł ogromne zmiany w jego życiu zawodowym. W czasie okupacji niemieckiej pełnił obowiązki kierownika Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także wykładał takie przedmioty jak fizjologia oraz chemia fizjologiczna w ramach Tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po zakończeniu wojny, od 1945 do 1946 roku, Kowarzyk znowu pełnił rolę kierownika Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej, przy czym zamieszkiwał na osiedlu Salwator.

W 1946 roku przeniósł się do Wrocławia, gdzie stał się profesorem na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie odegrał kluczową rolę w organizacji Wydziału Lekarskiego, pełniąc jednocześnie funkcję kierownika Katedry i Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej. Od 1950 roku do 1977 roku był także związany z Akademią Medyczną we Wrocławiu. W 1946 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a nieco później, w 1957 roku, został profesorem zwyczajnym. W latach 1946–1948 sprawował także funkcję dziekana i prodziekana wydziału.

Jednocześnie, w latach 1955-1968, Kowarzyk kierował Zakładem Patofizjologii Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. W 1958 roku został członkiem korespondentem, a w 1970 roku członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. Ponadto, w latach 1968-1980 pełnił rolę przewodniczącego Komitetu Podstawowych Nauk Medycznych PAN. Był również współzałożycielem oraz przez długi czas prezesem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, a także aktywnie angażował się w międzynarodowe towarzystwa naukowe, takie jak New York Academy of Sciences, Deutsche Akademie der Naturforscher w Halle oraz Międzynarodowe Towarzystwo Hematologiczne.

W swoim dorobku naukowym koncentrował się na badaniach dotyczących krzepliwości krwi, hematologii, wektokardiografii oraz cytogenetyki. Jego badania były często realizowane we współpracy z żoną, Zofią z domu Wołek, która także miała znaczny wkład w rozwój badań naukowych. Zwolennikiem naukowego podejścia do medycyny, Kowarzyk zmarł we Wrocławiu i spoczywa na cmentarzu Świętej Rodziny (sektor 11-6-5,5a).

Publikacje

Hugon Kowarzyk, uznawany za znaczącą postać w dziedzinie nauk przyrodniczych, ma na swoim koncie wiele interesujących prac badawczych. Poniżej znajduje się zestawienie jego publikacji, które ukazują różnorodność jego zainteresowań oraz kluczowe osiągnięcia w różnych aspektach nauki.

• Promieniowanie mitogenetyczne, a wpływ ciał lotnych ze zmiażdżonych tkanek cebuli na zjawiska koloidalne (1930),
• Badania nad rozkładem acetylocholiny w ustroju i jego fizjologicznym znaczeniem: Rozkład acetylocholiny we krwi rozmaitych zwierząt, Część 1 (1937, współautorzy: Jerzy Fegler, Jerzy Szpunar),
• Elektrofizyka mózgu (1946),
• The Experimental Aberrations of Vanessidae (1948),
• Podstawy elektrokardiografii (1949, współautorka: Helena Kowarzyk),
• Wektorkardiografia przestrzenna. Praca zespołowa z udziałem L Gieca (1959, współautorka: Helena Kowarzyk),
• Wektokardiografia przestrzenna (1959),
• Spatial Vectorcardiography (1960, współautorka: Helena Kowarzyk).

Każda z wymienionych publikacji stanowi wartościowy wkład w rozwój wiedzy w danej dziedzinie, a także podkreśla interdyscyplinarny charakter badań Kowarzyka, które wciąż inspirują współczesnych badaczy.

Ordery i odznaczenia

Hugon Kowarzyk został uhonorowany licznymi odznaczeniami, co jest wyrazem jego zasług i wkładu w rozwój kraju. Poniżej przedstawiamy lista jego nagród:

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1951),
• medal 10-lecia Polski Ludowej,
• medal Komisji Edukacji Narodowej.

Nagrody i wyróżnienia

Hugon Kowarzyk to postać, która zdobyła uznanie w różnych dziedzinach. Jego osiągnięcia zostały docenione przez wiele instytucji i organizacji, co odbiło się na jego prestiżu w środowisku naukowym. Oto niektóre z jego nagród i wyróżnień:

• Państwowa Nagroda Naukowa III stopnia w dziedzinie nauk lekarskich za pracę w dziedzinie krzepliwości krwi (1950),
• Nagroda Państwowa I stopnia (1964, zespołowa),
• Nagroda Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej,
• Nagroda Miasta Wrocławia,
• tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu (1978),
• tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (1983),
• Członek honorowy Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy.

Jego osiągnięcia świadczą o znaczącej roli, jaką odegrał w polskim szkolnictwie wyższym oraz w naukach medycznych.

---

Oceń: Hugon Kowarzyk

---