Wincenty Mucha, znany również pod pseudonimami Komar, Żmudziński i Ponury, to postać, która wpisała się w karty polskiej historii. Urodził się 11 lutego 1910 roku w Jaworznie, a zmarł w tym samym mieście 25 października 1978 roku.
Był utalentowanym inżynierem chemikiem, który swoje życie zawodowe połączył z pasją do pracy z młodzieżą, pełniąc rolę instruktora harcerskiego, a później zdobywając tytuł harcmistrza.
W trakcie II wojny światowej, jako członek Szarych Szeregów, uczestniczył w działaniach mających na celu obronę kraju i wspieranie oporu wobec okupanta. Po zakończeniu wojny, zaangażował się w działalność organizacyjną w ramach wolnościowej organizacji "Wolność i Niezawisłość", kontynuując swoją misję w obronie wartości demokratycznych i suwerenności Polski.
Życiorys
Wincenty Mucha wyrastał w rodzinie górniczej, która była dość liczna i mieszkała w Jaworznie. Był jednym z trzynastu rodzeństwa, którym zajmowali się jego rodzice – matka Anastazja oraz ojciec Wincenty. Niestety, gdy Wincenty był jeszcze mały, jego ojciec zmarł w wyniku wypadku w kopalni, co znacznie pogorszyło sytuację materialną rodziny. Mimo trudnych warunków, Wincenty postanowił podjąć wysiłek nauki i z powodzeniem ukończył Wyższą Szkołę Przemysłową w Krakowie.
Po studiach znalazł zatrudnienie w Państwowej Fabryce Związków Azotowych w Mościcach, gdzie pracował jako laborant. W tym samym okresie zainicjował swoją działalność w harcerstwie, co pozwoliło mu na zaangażowanie się w życie społeczności lokalnej. Jego kariera harcerska wzniosła się na wyżyny, gdy objął stanowisko drużynowego I Drużyny Harcerskiej im. płk Leopolda Lisa-Kuli, poprzez co zyskał znaczną popularność w Mościcach. W ciągu następnych czterech lat powstały tam bowiem dwie nowe drużyny harcerskie oraz trzy gromady zuchowe.
Na przełomie lat 30. XX wieku, w 1937 roku, Mucha został hufcowym Samodzielnego Hufca Harcerskiego w Mościcach. Jego działalność miała ogromny wpływ na rozwój młodzieży w tym regionie. W sierpniu 1939 roku, tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej, zorganizował Hufiec Pogotowia Wojennego i objął jego dowództwo. W czasie okupacji hitlerowskiej zaangażował się w ruch oporu, nawiązując współpracę z organizacją wojskową Orła Białego w Krakowie, a potem w grudniu 1939 roku został zaprzysiężony jako członek konspiracji harcerskiej.
W marcu 1940 roku zainicjował tworzenie dwóch pierwszych zastępów Szarych Szeregów w Mościcach. Jego zaangażowanie i organizacyjne umiejętności szybko przyniosły efekty, gdyż liczba członków wzrosła do ponad 100. W czasie swojej działalności, posługiwał się różnymi pseudonimami, takimi jak „Komar”, „Żmudziński” oraz „Ponury”. Mucha był mianowany komendantem Szarych Szeregów i nawiązał kontakt z wieloma ośrodkami, w tym w Warszawie, Krakowie, a także w Bochni czy Brzesku. W jego zasięgu działania znajdowało się ponad 600 uczestników.
Jego współpraca z placówką Armii Krajowej „Monika” skoncentrowała się na informowaniu i propagowaniu, a także kolportowaniu gazet konspiracyjnych i edukacji. Dodatkowo, pomagał w produkcji i transporcie materiałów wybuchowych. Na końcu okupacji pełnił funkcję komendanta Ula „Smok” w Krakowie. W 1943 roku został uhonorowany Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami za swoją odważną działalność konspiracyjną.
Po wojnie, aby uniknąć represji ze strony Urzędu Bezpieczeństwa, Mucha przeniósł się do Brzegu, gdzie ponownie włączył się w działalność harcerską, pełniąc funkcję pierwszego komendanta Hufca Brzeg. Organizował nowe drużyny, takie jak „28 Dolnośląska Drużyna Harcerzy im. Zawiszy Czarnego” oraz „29 Dolnośląska Drużyna Harcerzy im. Jana III Sobieskiego”. Ponadto, inicjował działania mające na celu likwidację niemieckich nazw ulic i napisów. W 1948 roku został aresztowany i skazany na osiem lat więzienia za przynależność do organizacji Wolność i Niezawisłość.
Po odbyciu kary, w 1955 roku wrócił do Jaworzna, gdzie zmarł 25 października 1978 roku. Jego działalność i osiągnięcia zostały upamiętnione zarówno w Tarnowie, jak i w Brzegu. W Tarnowie-Mościcach istnieje park jego imienia z pomnikiem-głazem, odsłoniętym w 1998 roku. W 1993 roku jedna z ulic Zbylitowskiej Góry otrzymała jego imię, a w 2000 roku w Brzegu wzniesiono obelisk ku jego czci. Co więcej, w 2017 roku ulica w Jaworznie również została nazwana jego imieniem.
Oceń: Wincenty Mucha