Basia, właściwie Barbara Stanisława Trzetrzelewska, to postać, której talent artystyczny jest znany nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Urodziła się 30 września 1954 roku w Jaworznie, gdzie rozpoczęła swoją muzyczną przygodę. Jest polsko-brytyjską piosenkarką, która łączy w swojej twórczości współczesny jazz oraz pop, wplatając w to brzmienia południowoamerykańskie.
Jej kariera muzyczna zaczęła nabierać tempa na przełomie lat 60. i 70., kiedy występowała w polskich zespołach. W 1981 roku podjęła decyzję o wyjeździe do Wielkiej Brytanii, co okazało się kluczowe dla jej dalszych sukcesów. Tam dołączyła do zespołu Matt Bianco, gdzie zyskała uznanie jako utalentowana wokalistka.
W połowie lat 80., Basia i jej życiowy partner, Danny White, zdecydowali się na odejście z grupy, aby skupić się na solowej karierze. Współpraca z koncernem Epic Records przyniosła jej międzynarodowy sukces, szczególnie w latach 1987-1995. Jej albumy, takie jak Time and Tide oraz London Warsaw New York, zdobyły platynowe certyfikaty za sprzedaż przekraczającą milion egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych.
Basia ma na swoim koncie wiele przebojów, które zapisały się w historii muzyki, w tym: „Time and Tide”, „New Day for You”, „Promises”, „Baby You’re Mine”, „Cruising for Bruising” oraz „Drunk on Love”. Jej twórczość znalazła uznanie nie tylko w Ameryce, ale także w Japonii oraz na Filipinach.
Po pewnej przerwie, spowodowanej sprawami osobistymi, Basia wznowiła solową karierę w 2009 roku, wydając album It’s That Girl Again. Od tego czasu kontynuuje swoją twórczość, współpracując z niezależnymi wytwórniami płytowymi oraz występując na scenach smooth jazzowych.
Charakteryzujący się rozpiętością trzech oktaw, jej głos jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w branży. Inspiracje amerykańskim soulem i jazzem, zwłaszcza utworami takich artystów jak Aretha Franklin czy Stevie Wonder, oraz wpływy muzyki Ameryki Południowej, w tym brazylijskiej, stanowią istotny element jej twórczości. Regularnie wplata ona także elementy języka polskiego do swoich tekstów, co czyni jej dzieła jeszcze bardziej wyjątkowymi.
Życiorys
1954–1984: Wczesne lata i początki kariery
Artystka urodziła się w 1954 roku w Jaworznie, a choć niektóre źródła dokumentują datę jej narodzin jako 1959 rok, to zdecydowanie pierwsza data jest tą prawdziwą. Dorastała w rodzinie z jeszcze dwojgiem rodzeństwa – dwoma braćmi oraz siostrą – a jej rodzice prowadzili lodziarnię w głównym centrum miasta. W atmosferze muzyki, w której cały czas się obracała, zaczęła śpiewać już w najmłodszych latach. Jako nastolatka gromadziła znaczną kolekcję płyt winylowych, co było odzwierciedleniem jej pasji do muzyki. Jej matka, utalentowana pianistka, wprowadzała ją w świat muzyki poprzez pierwsze lekcje.
Jej przygoda z występami rozpoczęła się w zespole muzycznym Astra, z którym miała zaszczyt zaprezentować się na I Ogólnopolskim Festiwalu Awangardy Beatowej w Kaliszu w 1969 roku. Uczęszczała do I Liceum Ogólnokształcącego w Jaworznie, jednak jej ambicje edukacyjne nie ograniczały się jedynie do nauki w tym zakresie. Próbowała zdawać na kierunek matematyczny na Uniwersytecie Jagiellońskim, lecz ostatecznie wybrała studia z zakresu fizyki. W trakcie pierwszego roku studiów nawiązała kontakt z kierownikiem żeńskiej grupy wokalnej Alibabki, co zaowocowało jej występami z tym zespołem w latach 1972–1974, w czasie których koncertowała głównie w Polsce oraz w innych krajach bloku wschodniego.
W 1976 roku artystka zaangażowała się w wykonywanie utworu „Piosenka zakochanie” podczas XIV Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W okresie od końca 1977 do początku 1979 roku, Basia była wokalistką debiutującego zespołu rockowego Perfect, gdzie miała możliwość prezentować swoje umiejętności na żywo w polonijnych klubach w Chicago. W tym okresie powitała na świecie swojego syna, Mikołaja. Krótkotrwała przeprowadzka do Stanów Zjednoczonych z jej angielskim partnerem, Johnem, miała miejsce, ale w styczniu 1981 roku para zdecydowała się na przeniesienie do Wielkiej Brytanii. W tamtym czasie poznała Marka Reilly’ego i Danny’ego White’a, co doprowadziło do współpracy z jazzowo-popową grupą Bronze, a następnie przekształcenia zespołu w Matt Bianco. W 1984 roku odbyła się premiera ich debiutanckiego albumu „Whose Side Are You On?”, który odniósł ogromny sukces w Europie. Album przyciągnął uwagę słuchaczy hitami takimi jak „Get Out of Your Lazy Bed”, „Half a Minute”, „More Than I Can Bear” oraz tytułowym utworem, które stały się międzynarodowymi przebojami.
1985–1999: Szczyt kariery solowej
Pomimo sukcesów, Basia i Danny postanowili opuścić Matt Bianco w 1985 roku, aby rozpocząć nową drogę artystyczną w solowej karierze Basi. Ich debiutanckim singlem stał się utwór „Prime Time TV”, który zyskał ograniczoną popularność w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Pierwszy solowy album Basi, zatytułowany „Time and Tide”, ukazał się w 1987 roku, początkowo odbierany był umiarkowanie, zyskując większe uznanie we Francji, ale z umiarkowanymi wynikami sprzedaży w innych rejonach Europy. Singli „New Day for You” i „Promises” również nie udało się przebić na listy przebojów. Jednakże album okazał się prawdziwym hitem w Stanach Zjednoczonych, zdobywając uznanie na stacjach radiowych o profilu smooth jazz. Utwór „Time and Tide” odniósł sukces w notowaniach Billboardu, docierając do 26. miejsca w 1988 roku, z kolei „New Day for You” oraz „Promises” uplasowały się w top 10 na liście Adult Contemporary w 1989 roku. Całkowita sprzedaż albumu przekroczyła 2 miliony egzemplarzy, co w tym przypadku oznaczało także łączną sprzedaż miliona w USA, gdzie płyta została odznaczona złotym certyfikatem.
Wczesny 1990 rok przyniósł premierę drugiego albumu „London Warsaw New York”, promowanego przez przeboje takie jak „Baby You’re Mine”. Drugi singiel, „Cruising for Bruising”, okazał się największym sukcesem Basi, docierając do top 40 w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Album zawierał również wykonanie coveru „Until You Come Back to Me (That’s What I’m Gonna Do)” autorstwa Stevie Wondera, co również zyskało uznanie w notowaniach Adult Contemporary w USA. Sprzedaż „London Warsaw New York” przekroczyła 2 miliony egzemplarzy na całym świecie, co pozwoliło Basi otrzymać drugą platynową płytę w USA. Magazyn Billboard wyróżnił tę płytę jako najlepsze wydanie roku w kategorii współczesnego jazzu. W odpowiedzi na rosnącą popularność artystki, jej wytwórnia wydała kompilację „Brave New Hope”, zawierającą remiksy i rzadkie utwory, a także kasetę wideo „A New Day” z teledyskami oraz wywiadami.
Wiosną 1994 roku na rynku ukazał się trzeci solowy album „The Sweetest Illusion”, który był ukłonem ku bardziej wyrafinowanemu brzmieniu. Pierwszym amerykańskim singlem z tej płyty została ballada „Yearning”, następnie do dystrybucji trafiło nagranie taneczne „Drunk on Love”, które zdobyło szczyt popularności w amerykańskich klubach, hitów na liście Hot Dance Club Songs. Chociaż album nie zdołał dorównać popularności swym poprzednikom, zdołał zdobyć miejsce w top 40 amerykańskiej sprzedaży, kończąc z akredytacją złotą za sprzedaż pół miliona kopii. W Japonii z kolei, album odniósł znaczący sukces, docierając do czołówki 10 najlepiej sprzedających się płyt, osiągając status platynowej. W ramach światowej trasy promującej „The Sweetest Illusion” Basia po raz pierwszy wystąpiła w Polsce, gdzie w okresie września i października 1994 roku odbyła serię koncertów. Natomiast jej występy, które odbyły się na nowojorskim Broadwayu, zostały zarejestrowane i wydane jako pierwszy album koncertowy „Basia on Broadway” w 1995 roku. W tym samym roku TVP Polonia odznaczyła ją nagrodą „Za zasługi dla Polski i Polaków poza granicami kraju”.
Rok 1996 był dla Basi szczególny, gdyż gościnnie udzieliła swojego wokalu do utworu „Just Another Day” autorstwa Petera White’a, który został pierwszym singlem z albumu „Caravan of Dreams”. Trzy lata później z kolei premierę miała składanka retrospektywna „Clear Horizon – The Best of Basia”, na którą trafiły największe przeboje, ale i cztery nowe utwory. Był to jednocześnie pożegnalny projekt Basi z koncernem Sony Music, z którym współpracowała od początku kariery. Składanka, chociaż odniosła umiarkowany sukces, była doceniana głównie w Japonii, gdzie brak promocji wytwórni skutkował niezbyt zadowalającą sprzedażą. W 1999 roku artystka zadebiutowała gościnnie w utworze „Springtime Laughter” zespołu Spyro Gyra, natomiast na albumie „Got the Magic” nagrała wokal do coveru „So Nice (Summer Samba)” autorstwa Taro Hakase. Ponadto 10 kwietnia 1999 roku poprowadziła galę nagród muzycznych Fryderyki 1998, którą transmitowano na żywo w TVN oraz Radiu ZET.
Po 2000 roku: Przerwa w twórczości i powrót
W grudniu 2000 roku światło dzienne ujrzała smutna wiadomość o śmierci matki artystki, co wywarło ogromny wpływ na jej życie. W wyniku tego osobistego kryzysu, związane z utratą wielu bliskich osób, w tym kuzynki, Basia wpadła w depresję i nadzieja na powrót do kariery muzycznej była coraz mniejsza. Jednak Danny White oraz Mark Reilly namówili ją do reaktywacji grupy Matt Bianco w oryginalnym składzie. W 2004 roku ukazał się album „Matt’s Mood”, który spotkał się z pozytywnym odbiorem, co sprawiło, że Basia zaczęła ponownie rozważać możliwość nagrania nowej solowej płyty. Po zakończeniu trasy koncertowej zespół powrócił do pracy nad nowym materiałem, a Reilly kontynuował działalność w ramach Bianco.
W kwietniu 2005 roku, dzięki decyzji Ministra Kultury Waldemara Dąbrowskiego, Basia otrzymała odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (legitymacja nr 942/2005) za swoje zasługi w promowaniu polskiej kultury w świecie. W 2009 roku, niezależnie od głównej wytwórni, wydała album solowy zatytułowany „It’s That Girl Again”. W Polsce album promowany był radiowym singlem „A Gift”, natomiast w USA – „Blame It on the Summer”. Płyta zdobyła pozytywne recenzje i odnosiła sukcesy sprzedażowe, docierając do top 10 listy albumów jazzowych w USA oraz osiągając top 5 w Polsce, gdzie zyskała status platynowy. W 2011 roku Basia została uhonorowana dyplomem honorowym „za zasługi dla Miasta Jaworzna”. Kolejny krok w jej karierze to odsłonięcie gwiazdy w Opolskiej Alei Gwiazd oraz wydanie albumu koncertowego „From Newport to London: Greatest Hits Live… and More”, który zarejestrowała podczas występu w klubie Wytwórnia w Łodzi. Na płycie znalazły się także dwa premierowe utwory studyjne, w tym duet „Wandering” z Mietkiem Szcześniakiem. Zrealizowała z nim również cover „Save the Best for Last” Vanessy Williams, na jego albumie zatytułowanym „Signs”.
Na mocy postanowienia prezydenta Bronisława Komorowskiego z 6 grudnia 2012 roku, Basia została uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej, za popularyzowanie polskiej kultury muzycznej”. Odznaczenie odbyło się w styczniu 2014 roku. W 2015 roku Minister Kultury przyznał jej medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W międzyczasie wzięła udział jako gość na albumach Moniki Lidke oraz zespołu Pectus, a równocześnie pracowała nad nowymi utworami solowymi. W maju 2018 roku światło dzienne ujrzał jeszcze jeden jej album pt. „Butterflies”, który był promowany singlem „Matteo” i zdobył pozytywne opinie, osiągając sukcesem w sprzedaży, plasując się w top 5 na liście albumów jazzowych w USA oraz w pierwszej dwudziestce w Polsce. Na jesieni rozpoczęła kolejną trasę koncertową, która obejmowała Amerykę Północną, Azję Wschodnią oraz Polskę. W listopadzie 2019 roku Basia została wyróżniona przez Fundację Kościuszkowską tytułem Pioneer Award.
Życie prywatne
Basia, znana nie tylko ze swojej muzycznej kariery, ma być może mniej znane, ale równie fascynujące życie prywatne. Jest matką Mikołaja, co sprawia, że jej życie ma również rodzinną perspektywę. W latach 70. i 80. związana była z Johnem, co na pewno miało wpływ na jej życie osobiste oraz artystyczne. W drugiej połowie lat 80. jej partnerem był Danny White, kompozytor i producent, który był odpowiedzialny za wszystkie jej solowe nagrania.
Od 1991 roku Basia jest w związku z muzykiem Kevinem Robinsonem. Para mieszka na obrzeżach Londynu, ale często spędza czas w Jaworznie, co pokazuje jej silne więzi z Polską. Warto dodać, że artystka posiada dwa obywatelstwa – polskie i brytyjskie, co odzwierciedla jej międzynarodowe życie i karierę.
Oprócz swojej pracy muzycznej, Basia ma również pasje, które ją inspirują. Interesuje się architekturą oraz restaurowaniem domów, co ukazuje jej zamiłowanie do piękna oraz tradycyjnych wartości.
Dyskografia
Albumy studyjne
| Tytuł | Szczegóły | Pozycje na listach | Certyfikaty | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AUS | CAN | FRA | JPN | NLD | POL | UK | USA | |||
| Time and Tide |
| 50 | – | 16 | – | – | – | 61 | 36 |
|
| London Warsaw New York |
| – | 56 | 28 | 33 | 60 | – | 68 | 20 |
|
| The Sweetest Illusion |
| – | – | 39 | 6 | – | – | – | 27 |
|
| It’s That Girl Again |
| – | – | – | 148 | – | 4 | – | – |
|
| Butterflies |
| – | – | – | 279 | – | 15 | – | – | _ |
| „–” oznacza brak notowania. | ||||||||||
Albumy koncertowe
| Nazwa | Informacje | Ranking na listach |
|---|---|---|
| JPN | ||
| Basia on Broadway |
| 84 |
| From Newport to London: Greatest Hits Live… and More |
| – |
| „–” oznacza, że pozycja nie była notowana. | ||
Kompilacje
| Tytuł | Szczegóły | Pozycje na listach | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| JPN | ||||||||||
| The Best Remixes |
| 66 | ||||||||
| Brave New Hope |
| – | ||||||||
| The Best Remixes II |
| – | ||||||||
| Clear Horizon – The Best of Basia |
| 50 | ||||||||
| Simple Pleasures |
| – | ||||||||
| Superhits |
| – | ||||||||
| Playlist: The Very Best of Basia |
| – | ||||||||
| „–” oznacza, że pozycja nie była notowana. | ||||||||||
Single
| Tytuł utworu | Rok wydania | Pozycje na listach przebojów | Nazwa albumu | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| CAN | FRA | GER | NLD | UK | USA | |||
| „Prime Time TV” | 1986 | – | – | 68 | – | 88 | – | Time and Tide |
| „Run for Cover” | – | – | – | – | – | – | ||
| „Promises” | 1987 | 78 | – | – | – | 48 | – | |
| „Freeze Thaw” | – | – | – | – | – | – | ||
| „New Day for You” | – | – | – | 74 | – | 53 | ||
| „Time and Tide” | 94 | – | – | – | 61 | 26 | ||
| „Baby You’re Mine” | 1990 | 57 | 45 | – | – | 84 | – | London Warsaw New York |
| „Cruising for Bruising” | 21 | 46 | – | 51 | 86 | 29 | ||
| „Copernicus” | – | – | – | – | – | – | ||
| „Until You Come Back to Me” | – | – | – | – | – | – | ||
| „Brave New Hope” | – | – | – | – | – | – | Brave New Hope | |
| „More Fire Than Flame” | 1993 | – | – | – | – | – | – | The Sweetest Illusion |
| „Yearning” | 1994 | – | – | – | – | – | – | |
| „Drunk on Love” | – | – | – | – | 41 | – | ||
| „Third Time Lucky” | – | – | – | – | 77 | – | ||
| „Half a Minute” (Live) | 1995 | – | – | – | – | – | – | Basia on Broadway |
| „Time and Tide” (Live) | – | – | – | – | – | – | ||
| „Angels Blush” | – | – | – | – | – | – | Clear Horizon – The Best of Basia | |
| „Just Another Day” (Peter White oraz Basia) | 1996 | – | – | – | – | – | – | Caravan of Dreams |
| „Clear Horizon” | 1998 | – | – | – | – | – | – | Clear Horizon – The Best of Basia |
| „Go for You” | 1999 | – | – | – | – | – | – | |
| „So Nice (Summer Samba)” (Taro Hakase oraz Basia) | – | – | – | – | – | – | Duets | |
| „A Gift” | 2009 | – | – | – | – | – | – | It’s That Girl Again |
| „Blame It on the Summer” | – | – | – | – | – | – | ||
| „I Must” | – | – | – | – | – | – | ||
| „If Not Now Then When” | 2010 | – | – | – | – | – | – | |
| „From Newport to London” | 2011 | – | – | – | – | – | – | From Newport to London: Greatest Hits Live… and More |
| „Wandering” (oraz Mietek Szcześniak) | 2012 | – | – | – | – | – | – | |
| „Save the Best for Last” (Mietek Szcześniak oraz Basia) | – | – | – | – | – | – | Signs | |
| „Matteo” | 2018 | – | – | – | – | – | – | Butterflies |
| „Bubble” | – | – | – | – | – | – | ||
| „–” oznacza brak notowania na liście. | ||||||||
Przypisy
- Basia Trzetrzelewska - w ludziach widzę tylko dobro - Kobieta.pl [online], kobieta.pl [dostęp 22.04.2024 r.]
- TVP Polonia [online], tvp.pl [dostęp 22.04.2024 r.]
- Basia Trzetrzelewska dla Echa Dnia: Byłam tak zakochana, że mogłabym z nim mieszkać nawet na... Syberii (WIDEO, zdjęcia). echodnia.eu, 09.08.2015 r. [dostęp 25.09.2018 r.]
- Erik Meers: Basia Honored With Award At Kosciuszko Foundation Gala. uInterview, 04.11.2019 r. [dostęp 04.09.2021 r.]
- Basia – JAZZIZ Magazine. jazziz.com, 04.06.2018 r. [dostęp 14.10.2018 r.]
- a b BASIA TRZETRZELEWSKA Czułam presję z nieba. gala.pl, 27.04.2009 r. [dostęp 17.10.2018 r.]
- Marek Kępa: 8 Polish Pop Songs in English You Need to Hear. Culture.pl, 24.02.2015 r. [dostęp 27.09.2018 r.]
- Basia Chart History (Hot 100). billboard.com. [dostęp 22.09.2018 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (06.10.2018 r.)]
- Basia Chart History (Billboard 200). billboard.com. [dostęp 21.09.2018 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (06.10.2018 r.)]
- a b c Basia Trzetrzelewska gościem programu Cała Muzyka! – Radio Złote Przeboje. tuba.pl, 17.05.2018 r. [dostęp 25.09.2018 r.]
- Jacek Cieślak: O polskich przodkach Basi Trzetrzelewskiej i muzyków z The Doors, Chicago, the Yardbirds. [w:] Rzeczpospolita [on-line], 10.11.2016 r. [dostęp 04.09.2021 r.]
- Basia Trzetrzelewska - Jaworzno to mój dom_HD. youtube.com, 09.08.2011 r. [dostęp 14.10.2018 r.]
- Najwyższe pozycje dla singli w Kanadzie: „Promises”: Item: 4426 – Library and Archives Canada. [dostęp 08.09.2018 r.]
- Basia Trzetrzelewska – Interview 2 (Boston) – YouTube. youtube.com, 23.07.2010 r. [dostęp 16.10.2018 r.]
- Backstage with Basia – YouTube. Stowarzyszenie Bibliotek Amerykańskich, 15.09.2011 r. [dostęp 15.10.2018 r.]
- London Warsaw New York. basiasongs.com. [dostęp 26.08.2016 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (11.09.2016 r.)]
- Słynne Barbary. polki.pl. [dostęp 20.06.2009 r.]
- Basia Trzetrzelewska: W Opolu mnie wycięto. poranny.pl, 19.06.2011 r. [dostęp 17.10.2018 r.]
- Komunikat ULC ws. eksploatacji lotniska w Modlinie [online], Urząd Lotnictwa Cywilnego, 25.06.2013 r. [dostęp 03.07.2013 r.]
- ZPAV :: Bestsellery i wyróżnienia – Wyróżnienia – Platynowe płyty CD – Archiwum. ZPAV. [dostęp 21.11.2009 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Dominika Słowik | Stanisława Wątróbska-Frindt | Marek Moderau | Justyna Kucharczyk | Jan Pierzchała | Wincenty Drabik | Agnieszka Głowacka | Paweł Sarna (poeta) | Michał Piotrowski (fotograf) | Michał Knot | Włodzimierz Kawecki | Jakub Byrczek | Bogdan Tosza | Wojciech Brzeziński (aktor) | Roman Jońca | Eryk Gruca | Leszek Dutka | Tadeusz Leśniak (pianista) | Kazimierz AdamczykOceń: Basia