Stefan Ziemba

---

Życiorys

Stefan Ziemba, uznany specjalista w dziedzinie mechaniki, był absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1932 roku uzyskał tytuł magistra fizyki. Jego edukacja kontynuowana była na Akademii Górniczej w Krakowie, zaś w 1938 roku uzyskał tytuł inżyniera górniczego. Przez lata 1934–1939 pełnił funkcję starszego asystenta w Katedrze Techniki Teoretycznej i Wytrzymałości Materiałów tej uczelni.

W 1932 roku zaprezentował swoje pierwsze osiągnięcie naukowe w postaci publikacji dotyczącej pomiarów elektromagnetycznych. Jego kariera zawodowa w czasie II wojny światowej była o tyle trudna, że pracował jako robotnik w Elektrowni Miejskiej oraz angażował się w tajne nauczanie na AGH. W latach 1945-1949, jako adiunkt, wykładał w Katedrze Mechaniki Technicznej AGH, a w 1949 roku obronił pracę doktorską na temat walców pod działaniem sił osiowych, zaś habilitację uzyskał w 1950 roku z zagadnienia teorii naprężeń w układach kulistych, pod opieką promotora, prof. Wacława Olszaka.

W okresie od 1946 do 1951 roku pracował jako zastępca profesora i kierownik Katedry Mechaniki Ogólnej na Politechnice Krakowskiej, a w latach 1950-1951 pełnił również funkcję prodziekana Wydziału Hutniczego AGH. Rola kierownika Katedry Mechaniki Teoretycznej i Wytrzymałości Materiałów na Wojskowej Akademii Technicznej była dla niego ważnym krokiem w karierze, który trwał od 1951 roku do 1964 roku. W międzyczasie, w 1951 roku, został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1958 roku – profesorem zwyczajnym.

Od 1953 roku był zaangażowany w pracę w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN jako kierownik Pracowni Drgań Mechanicznych. Po kilku latach awansował na kierownika Zakładu Teorii Konstrukcji Maszyn oraz Pracowni Badań Maszyn i Elementów. Jego działalność naukowa obejmowała organizację regularnych seminariów dotyczących teorii drgań, a także promowanie 14 prac doktorskich.

Stefan Ziemba był także członkiem Polskiej Akademii Nauk, do której przyjęto go jako członka korespondenta w 1962 roku, a później jako członka rzeczywistego w 1969 roku. Przynależał do wielu ważnych stowarzyszeń naukowych, takich jak Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej oraz American Mathematical Society. W swej pracy wydawniczej pełnił rolę redaktora naczelnego czasopism związanych z eksploatacją maszyn i problemami drgań nieliniowych.

Jego badania koncentrowały się na skomplikowanych zagadnieniach drgań układów mechanicznych oraz dynamice układów dynamicznych, a także teorii tarcia, zużycia i smarowania. Osiągnięcia te znalazły zastosowanie w wielu branżach, od górnictwa przez hutnictwo, aż po przemysł maszynowy i budownictwo. Liczne publikacje Ziemby, które łącznie wynoszą ponad 150 artykułów, przyniosły znaczny wkład do rozwoju naukowego na ich polu.

Stefan Ziemba zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera G, grób 1, rząd 55).

Ważniejsze publikacje

W dorobku zawodowym Stefana Ziemby znajdują się liczne istotne publikacje, które mają znaczący wkład w rozwój nauk technicznych. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najbardziej wyróżniających się prac.

• Analiza drgań (Polskie Wydawnictwo Naukowe, tom 1 1957, tom 2 1959, tom 3 1969),
• Zagadnienia tarcia suchego (z Pawłem Solskim, PWN, 1965),
• Analiza modeli reologicznych (z Włodzimierzem Derskim, PWN, 1968),
• Podstawy pomiarów drgań mechanicznych (z Janem Osieckim, PWN, 1968),
• Zużycie przez tarcie (z Pawłem Solskim, PWN, 1969),
• Materiały wybuchowe w technicznych procesach obróbki tworzyw (z Wiktorem Babulem, PWN, 1972),
• Problemy teorii systemów (z Władysławem Jarominkiem i Robertem Staniszewskim, Ossolineum, 1980),
• Badania systemów eksploatacyjnych (ze Zdzisławem Cyganem, Piotrem Jędrzejowiczem i Leszkiem Dziadykiewiczem, t. 1 Ossolineum 1983, t. 2 Ossolineum 1984),
• Problemy rozwoju nauki o eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych (red., PWN, 1983),
• Sterowanie i zarządzanie eksploatację systemów technicznych (red., PWN, 1983).

Odznaczenia, nagrody i tytuły honorowe

Stworzony przez Stefana Ziembę zbiór odznaczeń oraz nagród jest imponujący i ukazuje jego wkład w rozwój kraju oraz edukację. Poniżej przedstawiamy szczegółową listę tych zaszczytnych wyróżnień:

• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”,
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (dwukrotnie),
• Srebrny Medal im. F. Czizika Czechosłowackiej Akademii Nauk,
• doktor honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej (1969),
• doktor honoris causa Wyższej Szkoły Technicznej w Bratysławie (1970),
• doktor honoris causa Politechniki Poznańskiej (1978),
• doktor honoris causa Wojskowej Akademii Technicznej (1990).

---

Oceń: Stefan Ziemba

---